Gezonde voeding en beweging, het ontbreekt zorgverleners aan tijd en de juiste kennis om dit te bespreken met kankerpatiënten. En dat terwijl gezond eten en bewegen de kwaliteit van leven en het herstel positief beïnvloeden. Tijdens de cursus ‘Optimaliseren voeding en beweging bij kankerpatiënten’ gaan experts Ellen Kampman en Anne May hierover in gesprek met verpleegkundigen: “Zij zijn dé aangewezen personen om kankerpatiënten hierover te adviseren, maar dat kan alleen met de juiste bagage.”

“We hopen altijd dat de diagnose kanker een wake-up call is voor een gezondere leefstijl, maar dat is niet vanzelfsprekend,” vertelt Ellen Kampman, leerstoelhouder Voeding & Ziekte bij Wageningen University & Research (WUR). “Meer voedingsvezels eten voor een darmkanker-operatie kan het risico op complicaties na chirurgie verlagen, maar hoe krijg je dat voor elkaar? Vlak na chirurgie en tijdens eventuele verdere behandeling zijn mensen vaak te moe om gezond te koken en voldoende te bewegen. Terwijl dat juist voor minder vermoeidheid zorgt, en minder last van bijwerkingen. Hoe doorbreek je die vicieuze cirkel?”

“Patiënten die tijdens de behandeling sporten, hebben vaak net wat minder last van die behandeling,” vervolgt Anne May, hoogleraar Klinische Epidemiologie van het leven tijdens en na kanker aan het UMC Utrecht en gespecialiseerd in beweging. “Het is echter ook belangrijk om een gezonde leefstijl vol te houden ná afronding van de behandeling. Dit kan het herstel bevorderen, maar kan ook samenhangen met een betere prognose. Het volhouden blijkt vaak moeilijk om dat ze – terecht – meer gaan deelnemen aan het sociale leven en in veel gevallen weer gaan werken. Daarom is het zo belangrijk om voeding en bewegen een vast onderdeel te maken van de gesprekken met patiënten.”

Effectief advies

Kampman: “Verpleegkundigen zijn de juiste personen om dit gesprek aan te gaan met kankerpatiënten. Zij zien hen als eerste bij binnenkomst, spreken hen vaker dan de behandelend arts en hebben vaak een betere band met de patiënt. De meeste verpleegkundigen willen hier ook graag over adviseren, maar worden er niet voor opgeleid en hebben zeker geen tijd over.”

Kampman en May zouden leefstijl graag integreren in de zorgopleidingen. Tot het zo ver is, is deze cursus voor hen een belangrijk moment om kennis en ervaringen over gezond eten en bewegen voor kankerpatiënten uit te wisselen. May: “Dat gaat verder dan leren wat gezond is voor kankerpatiënten en hoeveel ze moeten bewegen. Minstens zo belangrijk is: hoe motiveer je hen om die adviezen op te volgen? We hebben in Nederland bijvoorbeeld een goed netwerk van oncologie fysiotherapeuten, maar patiënten komen daar niet vanzelf.”

Voor een effectief advies is het ook van belang dat verpleegkundigen weten wat de patiënt doet. Kampman: “Dat is vaak niet bekend. Slikt de patiënt bijvoorbeeld supplementen? Sommige supplementen kunnen radio- en chemotherapie zelfs tegenwerken. Patiënten delen dat soort informatie vaak niet, bijvoorbeeld omdat ze denken dat de arts het te alternatief vindt. De drempel om het tegen de verpleegkundige te zeggen is vaak lager.”

Uitwisseling kennis en ervaringen

Al deze onderwerpen komen aan bod in de cursus. May: “De cursisten gaan naar huis met de laatste inzichten over voeding en beweging voor kankerpatiënten. Wat is gezond? Mag je bijvoorbeeld visolie gebruiken? Welk beweegprogramma past het best bij bepaalde bijwerkingen van de ziekte en behandeling? En waar kun je patiënten naar toe verwijzen? Dat gaat twee kanten op: wij delen onze kennis en ervaringen met de verpleegkundigen, en andersom. Waar lopen zij bijvoorbeeld tegenaan in de praktijk? Wat zijn best practices? En wat kunnen wij als onderzoekers daar weer van leren? Voor de optimale uitwisseling komen we een dag fysiek bij elkaar. Wij kijken uit naar een interactieve en inspirerende dag.”

Cursus: Optimaliseren voeding en beweging bij kankerpatienten In deze cursus staan voeding en beweging, na de diagnose kanker, centraal. De nieuwste inzichten uit onderzoek naar voeding en beweging voor patiënten met kanker zijn vertaald naar een blended course (online/zelfstudie + 1 live dag) voor zorgverleners. Met de nieuwste onderzoeksresultaten en kennis kunnen zij medisch – en leefstijladvies voor kankerpatiënten optimaliseren voor de best mogelijke kwaliteit van leven, tijdens- en na de kankerbehandeling. De cursus wordt aangeboden door het Insitute 4 Preventive Health, via Wageningen Academy.