Hoge gevoelstemperaturen, stikstofdioxide en fijnstof in de lucht, het is vaak niet direct zichtbaar, maar wel heel bepalend voor een gezonde leefomgeving. De Universiteit Utrecht gaat het meten in de Heidelberglaan, Utrecht Science Park. Om vervolgens het gebied te herinrichten voor een prettiger en gezonder centrumgebied. Projectleider Stephan Troost licht een tipje van de sluier op in de i4PH workshop ‘Co-shaping future cities: naar een gezonde leefomgeving’ in de Utrecht Science Week.  

“We meten weleens hoeveel fijnstof er in de lucht zit of hoeveel fietsers er over een pad rijden, maar nu gaan we op één plek (de Heidelberglaan, de centrale boulevard op de campus) meerdere parameters tegelijk meten. Het wordt een ‘living lab’,” vertelt Stephan Troost, projectleider gebiedsontwikkeling bij de Universiteit Utrecht. “Met die data kunnen we integrale oplossingen bedenken voor verbetering van de leefomgeving. Je kunt bijvoorbeeld stikstofdioxide verminderen door op de juiste plaatsen bomen te planten en tegelijkertijd hittestress in de zomer verminderen. De metingen helpen ons om te zien waar dit het meest effectief kan. Met deze aanpak streven we naar oplossingen die elkaar versterken.”

Van meten naar herinrichting

Samen met de Provincie Utrecht en het RIVM installeren Troost en zijn team diverse sensoren om fijnstof, stikstofdioxide, roet, temperaturen en diverse typen modaliteit (welke vervoersmiddelen waar en wanneer) te meten. De metingen starten in oktober 2022 en duren ongeveer een jaar. Daarna start het ontwerpproces voor de herinrichting van de Heidelberglaan. Een voorbeeld van een ingreep is bijvoorbeeld het weghalen van verharding op plekken waar het nauwelijks wordt gebruikt.

Lokale of bredere maatregelen

Troost: “Ons doel is een gezonde en prettige campus, maar helaas kunnen we niet overal invloed op uitoefenen. Stikstofdioxide is lokaal geconcentreerd en daarom makkelijk te reduceren met lokale maatregelen. Dat geldt bijvoorbeeld niet voor fijnstof. Het idee is echter om het project in de toekomst uit te breiden. Zo wordt onder meer het fijnstofgehalte op andere plekken op de campus zichtbaar. Omdat we samenwerken met de Provincie kunnen we daar misschien toch iets aan doen. Denk bijvoorbeeld aan meer groen of een geluidswal langs een drukke weg.”

Kennis delen

In het project worden bestaande, maar ook nieuwe typen sensoren gebruikt. Troost: “We zijn benieuwd naar de resultaten en hopen in een later stadium te kunnen uitbreiden naar de hele campus. Het zou mooi zijn als andere organisaties ook profijt hebben van onze aanpak. Die kennisdeling gebeurt via onze partners, de provincie en het RIVM, maar we willen daar zelf ook een actieve rol in spelen. We hopen dan ook veel geïnteresseerden te ontmoeten tijdens de workshop ‘Co-shaping future cities: naar een gezonde leefomgeving’.”

Meer weten over de aanpak in dit project? Kom op 3 oktober 2022 naar de workshop Co-shaping future cities: naar een gezonde leefomgeving van het Institute for Preventive Health tijdens de Utrecht Science Week